Instytut Pamięci Narodowej

„To pierwszy rajd, w kolejnych latach planujemy kolejne dwa, śladami kolejnych powstań. W piątkowym uczestniczyło ok. 100 osób, nie tylko seniorzy, ale też młodzież, co nas bardzo cieszy, bo pamięć o tych wydarzeniach musi trwać" – powiedział koordynator przedsięwzięcia dr Adam Lisek z katowickiego oddziału IPN.

W ramach Nocy Muzeów Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach wraz z Oddziałowym Biurem Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach zorganizowało 17 maja 2019 r. I Rajd Śladami Pamięci Powstań Śląskich, który obejmował miejscowości: Chorzów oraz Katowice.

Celem organizatorów rajdu było uczczenie przypadającej w 2019 r. rocznicy stulecialecia wybuchu I powstania śląskiego. Ogółem w rajdzie wzięło udział około 100 osób. Koordynatorem był dr Adam Lisek ( OBEN IPN Katowice). W trakcie trwania rajdu uczestnicy mogli zapoznać się z historią poległych powstańców, których groby znajdują się na cmentarzu parafialnym m.in. w parafii św. Marii Magdaleny w Chorzowie, kościoła Mariackiego w Katowicach i św. Szczepana w Bogucicach.  Po cmentarzach oprowadzali Jan Kwaśniewicz, dr Adam Lisek  i Stanisław Twardoch (OBUWiM IPN Katowice). Uczestnicy rajdu mogli dowiedzieć się, że na cmentarzu w Chorzowie Starym pochowanych zostało 5 powstańców: Wincenty Machajski, Paweł Sojka, Alojzy Watoła, Marcin Watoła, Franciszek Wieczorek. Ponadto dodatkową ciekawostką była informacja o odnalezieniu jeszcze jednego grobu powstańca Emila Walesa. Uczestnicy rajdu zwiedzili także kościół miejscowej parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. Krótką historię parafii założonej przez bożogrobców w XIII wieku przedstawił ks. Radosław Adamiak.  W samym kościele także nie brakowało akcentów związanych z powstaniami m.in. znajduje się w nim tablica z 1922 r. poświęcona powstańcom.

Kolejnym miejscem, do którego dotarli uczestnicy rajdu był cmentarz przy ulicy Francuskiej w Katowicach. Na cmentarzu tym gdzie pochowanych jest wielu powstańców uczestnicy rajdu zatrzymali się przed grobem Wojciecha Korfantego, „ trybuna ludu śląskiego”, dyktatora III powstania śląskiego. Życiorys jego  i działalność społeczno-polityczną, w tym ciekawe anegdotki z jego życia przedstawił dr Adam Lisek. Około godz. 19.00 uczestnicy rajdu zwiedzili archikatedrę Chrystusa Króla, w której oprócz pamiątkowych tablic ufundowanych m.in. z okazji 65, 75 i 80 rocznicy przyłączenia ziemi śląskiej do Macierzy, można było zobaczyć popiersie Wojciecha Korfantego. Z katedry uczestnicy rajdu udali się na cmentarz w Bogucicach do parafii św. Szczepana, gdzie spoczęli kolejni powstańcy m.in. Rudolf Lanuszny, Franciszek Kusia, Alojzy i Walenty Stawowy  oraz  Rudolf Niemczyk, który walczył, aż w trzech powstaniach śląskich, w tym brał udział w bitwie pod Górą św. Anny. W kaplicy cmentarnej można było także zobaczyć okolicznościową tablicę poświęconą pamięci poległych powstańców śląskich.  Po krótkim pobycie w kościele św. Szczepana uczestnicy rajdu powrócili do Katowic. Ostatnim punktem na trasie rajdu był kościół garnizonowy pod wezwaniem św. Kazimierza. Uczestników rajdu powitał ks. prał. ppłk dr Witold Mach. Krótką prezentację najważniejszych tablic znajdujących się w kościele, upamiętniających osoby związane z powstaniami ( m .in. wojewodę śląskiego Michała  Grażyńskiego i ks. Jana Brandysa) przedstawiła dr Kornelia Banaś (OBEN IPN Katowice). Na koniec rajdu odbyła się prezentacja grupy rekonstrukcyjnej Oddziałów Młodzieży Powstańczej. Rekonstruktorzy oprócz mundurów zaprezentowali oryginalny proporzec wykonany w 1939 r.   

Organizatorzy serdecznie dziękują osobom duchownym za współpracę przy organizowaniu rajdu oraz  wszystkim uczestnikom rajdu  za niepowtarzalną atmosferę.

Patronat Honorowy: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Katowice; Chorzowski Społeczny Komitet Obchodów Setnej Rocznicy  I Powstania Śląskiego.