Instytut Pamięci Narodowej

8 sierpnia 2019 r. w Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika „Przystanek Historia” (ul. Św. Jana) odbyła się konferencja prasowa na temat obchodów 100. rocznicy wybuchu I Powstania Śląskiego, zorganizowanych przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.

W konferencji wzięli udział: dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach, Ryszard Mozgol, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach, Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach oraz dr Mirosław Węcki z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach. Zaprezentowano działania edukacyjne, publikacje oraz upamiętnienia, przygotowane przez katowicki oddział IPN w 100. rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego.

Prezes IPN dr Jarosław Szarek wystosował apel do samorządowców dot. wywieszenia biało-czerwonych flag na ulicach, których nazwy związane są z wydarzeniami I Powstania Śląskiego:

Zbliżająca się setna rocznica I powstania śląskiego skłania społeczność Górnego Śląska do podejmowania różnorodnych inicjatyw mających na celu upamiętnienie i uczczenie tamtych wydarzeń.

Z naszej strony chcielibyśmy zaproponować i zachęcić do realizacji przedsięwzięcia polegającego na wywieszeniu biało-czerwonych flag na ulicach,  których nazwy związane są z wydarzeniami pierwszego powstania śląskiego, (na przykład: Powstańców Śląskich, Alfonsa Zgrzebnioka, Józefa Grzegorzka, Stanisława Mastalerza, Wojciecha Korfantego). Ten rodzaj publicznej manifestacji pamięci obowiązywałby w dniach od 16 do 24 sierpnia, czyli w czasie, w którym trwały walki powstańcze.

Propozycja ta, poza symbolicznym znaczeniem, wnosi ważny element do edukacji społecznej; zwraca uwagę na nazwy ulic, służy uświadomieniu ogółowi społeczeństwa wydarzeń i postaci, które wpisały się w historię walk o przynależność Górnego Śląska do Polski.

Do każdego z prawie dwustu wysłanych pism została dołączona broszura „Powstańcy śląscy“.

Podczas konferencji dr Andrzej Sznajder zaprezentował dwa powstańcze dodatki do prasy:

• Dodatek prasowy „I Powstanie Śląskie 1919 roku”, przygotowany przez Instytut Pamięci Narodowej oraz Polskapresse sp. z o.o., który zostanie dołączony 12 sierpnia do dzienników regionalnych: „Dziennika Zachodniego”, „Głosu Wielkopolskiego”, „Gazety Wrocławskiej”, „Dziennika Polskiego”, „Dziennika Bałtyckiego”, „Dziennika Łódzkiego”, „Kuriera Lubelskiego”, „Echa Dnia”, „Gazety Lubuskiej”, „Gazety Pomorskiej”, „Nowej Trybuny Opolskiej”, „Gazety Krakowskiej”, „Kuriera Porannego”, „Nowin” oraz gazet: „Polska. Metropolia Warszawska” i „Głos Dziennik Pomorza”.
• Dodatek prasowy IPN oraz Gościa Niedzielnego „Czas odwagi. 100. rocznica I Powstania Śląskiego – sierpień 1919 r.”, który ukaże się 18 sierpnia 2019 r.

W Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika w Katowicach „Przystanek Historia” (ul. Św. Jana 10, 3 piętro)  16 sierpnia 2019 r. w godz. 9.00-15.00 będzie można odebrać bezpłatne materiały edukacyjne: broszury, plakaty, wlepki, przygotowane w 100. rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego. Wolontariusze oraz harcerze w: Chorzowie, Katowicach, Rybniku i Wodzisławiu Śląskim przekażą zainteresowanym broszurę „Powstańcy śląscy”, okolicznościowe plakaty i materiały edukacyjne na temat Powstań Śląskich.

Od 16 sierpnia 2019 r. na stronie internetowej IPN będzie dostępna do pobrania „Infografika I Powstanie Śląskie. Geneza. Przebieg. Skutki“ przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach.

Działania Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Katowicach zostały zainicjowane w roku 2018 r. Przygotowano wówczas zapytania do 52 gmin, na których terenie znajdują się upamiętnienia, groby wojenne bądź groby weteranów powstań śląskich. Na podstawie udzielonych odpowiedzi powstała baza obiektów, które zostały wytypowane do remontu  w latach 2019-2022.

16 sierpnia 2019 r. odbędzie się uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej miejsce wybuchu I Powstania Śląskiego w Piotrowicach koło Karwiny na terenie dzisiejszej Republiki Czeskiej. Jest to pierwsze tematyczne upamiętnienie Powstań Śląskich ufundowane przez IPN poza granicami kraju.

17 sierpnia 2019 r. odbędzie się uroczyste odsłonięcie wyremontowanego pomnika Powstań Śląskich, który znajduje się w Godowie przy ul. Dworcowej w okolicach dworca PKP. Dokonano odnowienia obiektu i ufundowano nową tablicę pamiątkową.

W czasie konferencji dr Mirosław Węcki zaprezentował najnowsze publikacje IPN dot. powstań śląskich: „Wojciech Korfanty 1873-1939”, „Kronika czasu przełomu. Górny Śląsk w latach 1919-1926 na fotografiach Stefana Pierzchalskiego”, Rok 1922 na Górnym Śląsku. Granice – administracja – społeczeństwo” oraz broszury: „Powstańcy śląscy”, „Robert Oszek (1896-1938). Żołnierz Niepodległej” oraz „Wojciech Korfanty“. Od 2017 r. Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Katowicach realizuje Oddziałowy Projekt Badawczy „Powstania śląskie 1919-1921”. Za realizację projektu odpowiedzialny jest trójosobowy zespół badawczy w składzie: dr hab. Grzegorz Bębnik, dr Sebastian Rosenbaum, dr Mirosław Węcki.