Piłsudski i Dmowski – dwie wizje niepodległej Polski. Debata – Lublin, 6 września 2018

W IPN Lublin odbyła się dyskusja na temat różnych wizji wolnej Polski dwóch Ojców Niepodległości, Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego oraz otwarcie wystawy „Powstała, by żyć”

W sali konferencyjnej lubelskiego IPN przy ul. Wodopojnej 2 o godz. 12.00 odbyła się debata „Piłsudski i Dmowski- dwie wizje niepodległej Polski”, w której wzięli udział Jan Józef Kasprzyk (Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych), prof. dr hab. Zbigniew Zaporowski (UMCS) oraz dr hab. Tomasz Panfil (Oddziałowe Biuro Edukacji IPN w Lublinie).  Następnie został wyświetlony film „Polska Góra była ich redutą - Kostiuchnówka 1916” w reżyserii Leszka Wiśniewskiego (TVP 3 Lublin). Wydarzeniu towarzyszyła wystawa „Józef Piłsudski w Lublinie”, która jest wspólnym dziełem Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Lublinie i Muzeum Lubelskiego.

Wcześniej o godz. 11.30 na placu przed Centrum Spotkania Kultur w Lublinie minister Jan Józef Kasprzyk otworzył wystawę „Powstawała, by życ” wraz wojewodą lubelski Przemysławem Czarnkiem i dyrektorem IPN Lublin Marcinem Krzysztofik. Szef lubelskiego oddziału podczas otwarcia omówił również inne wydarzenia organizowane przez Instytut Pamięci Narodowej z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości Przez Polskę: cykl wykładów Akadamia Niepodległości oraz Biało-czerowny szlak. Moja Niepodległa”, którym podróżuje wystwa „Ojcowie Niepodległości”.

Celem ekspozycji, przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej w związku z tegorocznymi obchodami 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, jest ukazanie odbudowy polskiej państwowości po latach zaborów, jako sumy wysiłków i dążeń ówczesnego pokolenia Polaków – ludzi różnych stanów i o różnych sympatiach politycznych. Zarówno żołnierzy walczących pod znakiem Orła Białego na wielu frontach I wojny światowej, jak i polityków, działaczy społecznych, nauczycieli oraz twórców kultury.

Wystawa opowiada o wysiłku zbrojnym, rozpoczętym w sierpniu 1914 r. przez Legiony Polskie u boku Austro-Węgier, o Korpusach Polskich w Rosji oraz Błękitnej Armii generała Józefa Hallera, sformowanej we Francji, m.in. dzięki szerokiej mobilizacji amerykańskiej Polonii. Przedstawia też zarys towarzyszącej walce intensywnej działalności politycznej i dyplomatycznej, której rezultatem było np. podpisanie w imieniu Polski przez Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego Traktatu Wersalskiego, kończącego I wojnę światową.

Na wystawie ukazano proces narodzin państwa polskiego, rozpoczęty w listopadzie 1918 r., w tym formowania się jego demokratycznego ustroju, zwieńczonego uchwaleniem przez Sejm Ustawodawczy konstytucji z 17 marca 1921 r. Przypomniano okoliczności kształtowania się granic Rzeczypospolitej – w ogniu walk toczonych z Ukraińcami o wschodnią Galicję, z Czechami o Śląsk Cieszyński i Litwinami o Wileńszczyznę i Suwalszczyznę, a także w wyniku powstań przeciwko Niemcom w Wielkopolsce i na Śląsku. Decydujące dla obrony niepodległości oraz ustalenia granicy wschodniej okazało się zwycięstwo w wojnie z bolszewikami, przypieczętowane Traktatem Ryskim z 18 marca 1921 r. Odrodzona w ten sposób, po 123 latach niewoli, Rzeczpospolita miała wielokulturowy i wieloetniczny charakter – zamieszkiwali ją obok Polaków także Ukraińcy, Żydzi, Białorusini, Niemcy i inne mniejszości.

Na wystawie prezentowane są archiwalne zdjęcia, plakaty i mapy, którym towarzyszą cytaty z wypowiedzi uczestników ówczesnych wydarzeń, m.in. Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i premiera Wincentego Witosa.

Organizatorzy:
IPN Lublin
Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Lublinie
Związek Piłsudczyków Lublinie