Instytut Pamięci Narodowej

Powstania Śląskie stanowią jedną z najpiękniejszych kart w dziejach narodu polskiego – głosi przyjęta w 2018 r. przez Sejm uchwała ustanawiająca rok 2019 Rokiem Powstań Śląskich. Wyrażano w niej wdzięczność za wkład pokoleń ludu śląskiego w walkę o niepodległość RP.

W uchwale podkreślono, że Powstania Śląskie są niezwykle ważnymi wydarzeniami w historii Śląska i historii Polski. Trzy Powstania Śląskie z lat 1919, 1920, 1921 niosą przesłanie dla przyszłych pokoleń. Powstańcza walka o powrót do Polski piastowskiego Górnego Śląska cechowała się wyjątkową konsekwencją i skutecznością. Mimo trwającego kilka wieków oddzielenia regionu od reszty ziem ojczystych i stosowania przez niemiecką administrację polityki germanizacyjnej polskość przetrwała – napisano.

Było to głównie zasługą kobiet – matek śląskich, które z pokolenia na pokolenie przekazywały swoim dzieciom i wnukom znajomość języka polskiego, głównie poprzez modlitwę, tradycje i zwyczaje, a także uczyły swoje dzieci historii Polski. To one – matki śląskie wychowały polskich patriotów, którzy w godzinie próby nie zawahali się chwycić za broń i walczyć o to, aby Śląsk powrócił do Polski. Dzięki bohaterskim zrywom powstańców śląskich, na których czele stali Wojciech Korfanty oraz Alfons Zgrzebniok, ich determinacji oraz hojnej daninie krwi znacząca część Górnego Śląska została w 1922 r. ostatecznie włączona do odradzającej się II RP – zaznaczono w uchwale.

Zwrócono także uwagę, że wybitny mąż stanu i wielki przywódca ludu śląskiego Wojciech Korfanty całe życie przeżył ofiarnie w nieustającej służbie dla Śląska i Polski. Podczas Powstań Śląskich okazał się genialnym strategiem i dyplomatą. Zorganizował polską administrację na obszarach powstańczych, nie dopuścił do zniszczenia górnośląskiego potencjału gospodarczego i doprowadził do przekazania go Polsce w pełnej sprawności produkcyjnej, co w zasadniczy sposób przyczyniło się do rozwoju gospodarczego II Rzeczypospolitej. To potencjał Górnego Śląska umożliwił m.in. budowę magistrali węglowej i ułatwił budowę Gdyni czy Centralnego Okręgu Przemysłowego – zaakcentowano.

Podkreślono również, że Powstania Śląskie stanowią jedną z najpiękniejszych kart w dziejach narodu polskiego, są końcowym akordem procesu jednoczenia ziem polskich w okresie porozbiorowym. Patriotyzm powstańców, ich umiłowanie polskości, rozsądek oraz hart ducha tworzą ciągle aktualny wzorzec do naśladowania. Niech męstwo, wierna służba i miłość do Ojczyzny, którymi wykazali się powstańcy śląscy będą drogowskazem postępowania i wzorem życia dla przyszłych pokoleń, a powstańcze czyny niech pozostaną wyrazem najwyższego patriotyzmu w wymiarze ogólnonarodowym i państwowotwórczym – napisano w uchwale.

Fragmenty. uchwały Sejmu RP na podstawie depeszy PAP

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach w roku 2018 zainaugurował cykl wydarzeń zorganizowanych w ramach ogólnopolskich obchodów stulecia odzyskania niepodległości Polski. Przygotowaliśmy: cykliczne spotkania, kalendarze ścienne, publikacje, konferencje naukowe oraz wystawy popularyzujące wiedzę na temat wydarzeń historycznych związanych z odzyskaniem w 1918 r. przez Polskę niepodległości. Uwzględniając dzieje Górnego Śląska w skali całego kraju, mamy zamiar w szczególny sposób upamiętnić historię naszego regionu, dla którego każdy następujący po 1918 rok był kolejnym etapem na drodze do częściowego powrotu do Rzeczypospolitej. W 1919 r. wybuchło pierwsze Powstanie Śląskie, w 1920 drugie, a w 1921 r. miał miejsce plebiscyt oraz trzecie Powstanie Śląskie.

• Apel IPN do samorządowców W setną rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego
• 12 sierpnia 2019 – Dodatek prasowy IPN oraz Polskapresse  „I Powstanie Śląskie 1919 roku”
• 14 sierpnia 2019 – Obchody wybuchu I Powstania Śląskiego „Zaczęło się w Mysłowicach”
• 15 sierpnia 2019 – Defilada „Wierni Polsce“
• 16 sierpnia 2019 – Odsłonięcie tablicy upamiętniającej miejsce wybuchu I Powstania Śląskiego w Piotrowicach koło Karwiny
• 16 sierpnia 2019 – Akcja IPN Katowice „Przywróćmy pamięć śląskim bohaterom!“ #Śląsk1919
• 16 sierpnia 2019 – „Infografika I Powstanie Śląskie. Geneza. Przebieg. Skutki“
• 16 sierpnia 2019 – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda weźmie udział w XI Sesji Sejmiku Województwa Śląskiego w 100. rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego
• 17 sierpnia 2019 – Obchody upamiętniające 100. rocznicę wybuchu Powstania Śląskiego „Ku Niepodległej“ w Godowie
• 18 sierpnia 2019 – Dodatek prasowy IPN oraz Gościa Niedzielnego „Czas odwagi. 100. rocznica I powstania śląskiego – sierpień 1919 r.”
• Konkurs na spot filmowy o Powstaniach Śląskich
• Setna rocznica wybuchu I Powstania Śląskiego. Jak Kraków pomagał powstańcom
• 18 września 2019 – Konferencja dla młodzieży i szkolenie dla nauczycieli na temat I Powstania Śląskiego w Rybniku
• 1 października 2019 – Uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej egzekucję 5 Powstańców Śląskich rozstrzelanych 25 sierpnia 1919 r. przez wojska niemieckie w Miasteczku Śląskim
• 3 października 2019 – Obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej i 100. rocznicy I Powstania Śląskiego w Cieszynie Krasnej
• 8 października 2019 – Konferencja z okazji 100. rocznicy wybuchu powstań śląskich w Katowicach
• 28 października 2019 – „Powstańcy to wiara, nadzieja i cud” – ocalmy groby Powstańców Śląskich od zapomnienia!
• 30 października 2019 – Otwarcie wystawy „Rok 1919 na Górnym Śląsku“ w Knurowie
• 15 listopada 2019 – Zajęcia edukacyjne na temat Powstań Śląskich dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 12 im. Powstańców Śląskich w Warszawie
• 18 – 20 grudnia 2019 – Akcja „100 kalendarzy na 100-lecie powstań śląskich” w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika
• Cykl audycji „Z myślą o Niepodległej” –  każda pierwsza niedziela miesiąca godz. 12.30
• 20 lutego 2020 – 100. rocznica powołania Wojciecha Korfantego na stanowisko polskiego komisarza plebiscytowego w Bytomiu
• Katowicki Chór Wirtualny
• Katowicki IPN wyremontował groby 4 powstańców w Rudzie Śląskiej Wirku

• Kalendarz ścienny „Z myślą o Niepodległej” (2018)
• Cykl audycji w Polskim Radiu Katowice „Z myślą o Niepodległej” (2018)
• Instytut Pamięci Narodowej sfinansuje budowę w Warszawie pomnika Wojciecha Korfantego
• Uroczystość upamiętniająca Powstańców Śląskich pochodzących z Chorzowa Starego
• Kalendarz ścienny „Z myślą o Niepodległej” na rok 2019
• Cykl audycji „Z myślą o Niepodległej” (2019)
• Promocja albumu „Wojciech Korfanty 1873–1939”
• Prezentacja wystawy „Robert Oszek (1896–1938) – żołnierz Niepodległej”
• 146. rocznica urodzin Wojciecha Korfantego
• Obchody Święta Narodowego 3 Maja oraz 98. rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego
• Dzielnicowa Galeria Niepodległości w Katowicach
• I Rajd Śladami Pamięci Powstań Śląskich w ramach Nocy Muzeów z IPN Katowice
• Pociąg do Śląska. Śląsk dla Polski – Katowice – Warszawa, 16 maja 2019
• 98. rocznica wybuchu III Powstania Śląskiego – Góra Świętej Anny, 25 maja 2019
• Zlot „szkół powstańczych“ w Koszęcinie
• Powstańcy Śląskich z Mysłowic upamiętnieni
• Panel dyskusyjny „Wojciech Korfanty – wielki niezrozumiany?“
• Nie tylko „Spomnienia organizacyjne i walk Kompanii Załęskiej”. Dokumenty powstańcze w zborach katowickiego IPN
• III Edycja Konkursu Plastycznego Moje piękne miasto – „100-lecie I Powstania Śląskiego” w Miasteczku Śląskim
• Prezentacja wystawy plenerowej „Robert Oszek (1896–1938) – żołnierz Niepodległej” w Parku Giszowieckim
• Zakończono remont grobu weterana powstań śląskich Emila Walesy w Chorzowie
• Setna rocznica wybuchu I powstania śląskiego. Jak Kraków pomagał powstańcom
• Konkurs „Kartka z pamiętnika powstańca śląskiego”
• Katowicki IPN przygotował publikację o Wojciechu Korfantym w języku angielskim​
• Wznowienie albumu „Wojciech Korfanty 1873–1939”
• Wystawa elementarna „Powstania śląskie 1919-1921” (do pobrania)