Instytut Pamięci Narodowej

W setną rocznicę zwycięstwa nad bolszewikami w Bitwie Warszawskiej 1920 r. Instytut Pamięci Narodowej oddaje hołd ochotnikom wojny polsko-bolszewickiej poprzez odsłonięcie kilkunastu tablic memoratywnych poświęconych Armii Ochotniczej 1920 roku w miejscach komisji werbunkowych.

W sobotę 18 lipca 2020 r. w Sosnowcu, przy ul. Warszawskiej 6, została odsłonięta tablica upamiętniająca udział czterech tysięcy ochotników z powiatu będzińskiego w szeregach Armii Ochotniczej 1920 r. Koordynatorem naboru ochotników w Sosnowcu był lokalny Obywatelski Komitet Obrony Państwa oraz Magistrat Sosnowca. Główna siedziba najważniejszej z komisji werbunkowych działających w Sosnowcu mieściła się w ówczesnej siedzibie Magistratu przy ul. Warszawskiej 6.

– Przed 100 laty 18 lipca 1920 r. była niedziela, od blisko 3 tygodni Polacy uzmysłowili sobie, w jak ogromnym są niebezpieczeństwie,  że pod znakiem zapytania stoi tak niedawno odzyskana niepodległość i że tej niepodległości nie ocali się, gdy nie stanie razem cały naród, i to się stało w lipcu 1920 r. – powiedział podczas uroczystości prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek.

Zwycięstwo, które przyszło kilka tygodni później, nie byłoby możliwe, gdyby wojsko polskie nie otrzymało wsparcia narodu – dodał, podkreślając, że służby ochotnicze – ok. 100 tys. ludzi – wnieśli wówczas do armii zawodowej ducha zwycięstwa. – Sosnowiec i ziemia zagłębiowska dała również swoją kroplę krwi przed 100 laty, to piękny i odważny czyn synów tej ziemi, musimy i chcemy o tym pamiętać – podkreślił prezes IPN.

Z inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej, w stulecie organizacji ruchu pospolitego ruszenia w obronie Polski, we współpracy z Prezydentem Miasta Sosnowca, postanowiono przypomnieć o zaangażowaniu mieszkańców miasta i regionu w obronie Polski.

Tablica została ufundowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.

Lokalizacja siedziby punktu werbunkowego Armii Ochotniczej w Sosnowcu została ustalona przez Tomasza Fortońskiego, doktoranta Uniwersytetu Śląskiego.  Historyk odnalezione  przez siebie zdjęcie w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach udostępnił pracownikom IPN.  Na  archiwalnej fotografii uwieczniono Zarząd Miasta Sosnowca z 1920 r.  Fotografia została przekazanej przez Prezesa IPN Prezydentowi Miasta Sosnowca podczas sobotniej uroczystości. 

Podczas uroczystości wszyscy jej uczestnicy otrzymali okolicznościowe plakaty wydane przez IPN przedstawiające gen. Józefa Hallera oraz reprinty plakatów nawołujących do wstępowania w szeregi Armii Ochotniczej, wśród nich reprint plakatu: „Wstępujcie w szeregi!" oraz słynny plakat Stanisława Sawiczewskiego z 1920 r. „Wstąp do wojska, broń Ojczyzny" z sylwetką gen. Hallera.